Borsa Nasıl Öğrenilir? Yeni Başlayanlara Borsa…

Borsa Nasıl Öğrenilir

Bu işlere yeni girdim, kafamda çok soru var, borsa nasıl öğrenilir, nereden başlayayım, nasıl bir yol izleyeyim diyorsanız doğru yerdesiniz. 1-2 yıldır borsada yatırımcı sayısı hızla artıyor haliyle bu soruyu çok duyar olduk. Aynı zorlukları zamanında bende yaşadım. Yeni başlayanlara kısa bir rehber olması için yazmaya karar verdim.

Borsayla ilk tanışmam ve kısaca nasıl bir yatırım mantığına sahip olduğumu Trade Nasıl Yapılır yazımda anlattım. İlk tanışmadan sonra tamam dedim işte burası tam benlik yer, bu işi öğrenmem lazım. Sayılar var matematiği severim, insan yok insanla uğraşmayı çok sevmem. Bir de para kazanılıyor tadından yenmez kolları sıvadım. Çevremde uğraşanlara soruyorum nasıl yapacağız bu işi? Uğraşan çok insan var ama çoğu ne yaptığını bile bilmiyor bence 🤷‍♀️.

Borsa Öğrenmek İçin Kitap Tavsiyesi

Bugüne kadar  bir çok şeyi kitaplardan öğrendim. Tek çare kitaplar dedim, okumaya başladım. Okumayı sevmiyorsanız bu mecrada işiniz biraz zor. Bir çok kitap okudum, teknik ve temel kaynak da inceledim. Bence bu işin en önemli kısmı psikoloji ve motivasyon. Borsada  yatırım yapıp para kazanmanın altın kuralı da SABIR . Bunlar sağlam olmazsa yolda mutlaka tökezlersiniz. Bu yüzden yeni başlayanlara motivasyonu yüksek tutması için tavsiye edeceğim ilk kitap

Babil’in En Zengin Adamı

Yazar : George Samuel Clason. “Bir zamanlar Babil’de dünyanın en zengin adamı yaşardı; adı Arkad. Zenginliğinin ünü bütün dünyaya yayılmıştı. Aynı zamanda eli açıklığıyla da ünlüydü. Yardımlarında cömertti. Ailesine karşı cömertti. Kendi harcamalarında cömertti. Gene de serveti her geçen yıl harcadığından daha hızlı bir biçimde artardı…” Bundan tam 5000 yıl önce Mısırda yaşamış, zengin bir tacirin verdiği öğütler tabletlerden alınarak kitaplaştırılmış. O günden bu güne inanın hiç bir şey değişmemiş. Basit ve sade  bir anlatımı var. Kesinlikle okumalısınız. İkinci Kitap

Zengin Baba Yoksul Baba

Yazar: Robert Kiyosaki. “Çocuklarınıza paraya dair neler öğretmeniz gerektiğini açıklar, böylece onlar da günümüz dünyasının zorluklarına ve fırsatlarına kendilerini hazırlayabilir ve hak ettikleri zengin yaşamı sürebilir. Zengin Baba Yoksul Baba, finansal geleceklerinin kontrolünü eline almak isteyenler için bir başlangıç noktasıdır. İnsanların maddi olarak sıkıntı çekmesinin başlıca nedeni, yıllarını okulda geçirip parayla alakalı hiçbir şey öğrenememeleridir. Sonuç olarak bu insanlar para için çalışmayı öğrenirler, ama asla parayı kendileri için çalıştırmayı öğrenemezler. Robert Kiyosaki dünya genelinde milyonlarca insanın parayla ilgili düşünme şekillerine meydan okudu ve onları değiştirdi. Genel inanışa ters düşen bakış açısıyla Kiyosaki, dobra konuşması ve cesaretiyle ün kazandı. Dünya çapında finansal eğitimin sıkı destekçisi olarak kabul edildi.” İkinci sırayı kesinlikle hak ediyor. Mutlaka okumalısınız. 

Okunacak çok kitap var ama  mutlaka okunması gereken kitapların başında bu iki kitap gelir. Ara ara okuduğum ve beğendiğim kitaplardan notlar alıp paylaşmayı düşünüyorum. İlk kitap Paranın Psikolojisi oldu. Merak ediyorsanız Paranın Psikolojisi-Kitap Notları- yazımı okuyabilirsiniz.

Yatırım Fonları ve BES

Bu iki kitap başlangıç için uygun olacaktır. Buraya kadar tamam, moral motivasyon yerinde  asıl mesele bundan sonra başlıyor. Hisseleri nasıl alıp satacağız, ne kadar süre tutacağız, teknik analiz mi temel analiz mi vb sorular devam edip gidiyor. Öncelikle söyleyeceğim hangi yolu tercih ederseniz edin bu işlere zamanınız yoksa ve öğrenme sürecinden keyif almıyorsanız, çok fazla riske girmenizi tavsiye etmem. Ülkemizde sizin adınıza hisse alıp satacak çok güzel yönetilen fonlar var. Bir kaç fon belirleyip düzenli alım yaparak yatırım yapın mesela. Siz hayatınızı yaşamaya devam ederken onlar sizin adınıza araştırır alır satar. Üstelik bu fonlar devlet kontrolu altında olan https://www.tefas.gov.tr/ adresinden takip edin, inceleyip araştırın. Ha diyelim ki öğrenme sürecinin başındasınız yine öğreninceye kadar paranızı fonlara yatırın. Fonlarla ilgili paylaşım yapan @FonTakip twitter hesabı var dilerseniz takip edebilirsiniz.  Çok soru olursa belki fonlarla da ilgili bir yazı yazarım.

BES. Eğer para biriktirmede zorlanıyorsanız veya sık sık biriken parayı çekip harcıyorsanız bir Bireysel Emeklilik hesabı kesinlikle açın. BES hesabındaki paranızda fonlarda duruyor zaten. Bu fonları yılda 14 kere değiştirme hakkınız var. %30 devlet katkısı da cabası. Paranızı altın, hisse döviz  gibi alanlara yatırım yapan fonlara yönlendirebilirsiniz. Doğru tercihlerle ciddi kazançlar sağlanabilir. Buraya kadar tamamsa devam edelim.

Hisse Senedi Seçimi

Temelleri attık. Öğrenmeye devam ediyoruz. Ama artık hisselerimizi kendimiz seçmek istiyoruz. Hangi hisseyi alacağız. Bu mecrada çok yiğit var, Her yiğidin yoğurt yemesi de aynı değil 😁. Eğer kişi para kazanıyor, enflasyonu yeniyor ve bunu istikrarlı bir şekilde 3-5 yıl yaptıysa  diyecek laf yok, adam kazanıyor. Kimsenin eleştirmeye hakkı yok. Ben yazının sonlarına doğru nasıl yoğurt  yediğimi anlatırım. Siz nasıl yoğurt yiyeceksiniz ona gelelim. 

Üstat Tahtacı ve Moda Hisseler

Başta söyleyeyim uzak durun bu işlerden. Borsa da uzun vadede bu yolla sürekli kazanç sağlayan görmedim. Sonu hep hüsran. Ben dahil hiç kimsenin söylemesi ile hisse alıp satmayın. Kararınızı kendiniz verin. Üstat yada tahta yapıcı kimse size hisseyi söylemeden önce büyük miktarda mal toplar. Ardından kendine yakın ekibe aldırır. Daha sonra sosyal medyada başlarlar anlatmaya ve coşku başlar. Sizde o arada hisseyi alırsınız 👌. Tahtacıda coşkuda malı satmaya başlar. Bazen kar edip zamanında çıkarsınız, şansınız yanınızda olursa. Uzun vadede elbet içeride kalacaksınız hırsınıza yenilerek yada psikolojinizi yönetemeyerek. Bu yolla zengin olan görmedim.

Bir de son yıllarda sosyal medyanın etkisi ve yeni yatırımcının çokluğuyla birlikte, momentumu gereksiz yüksek olan sektörler ve hisseler oluyor. Benzer durum aslında. Coşkuya ortak olup para kazanırsınız. Ama şansınızın yaver gitmediği bir gün elinizde hisselerle kala kalırsınız. Yukarıdaki durumların hiç birini doğru bulmuyorum. Bunlardan birini yapmakla kumarhanede kumar oynamak arasında pek bir fark yok bence karar sizin. Fırsatlardan faydalanmayın demiyorum. Bende faydalanıyorum. Porföyün bir kısmıyla. Riskinizi iyi ayarlayın.

Teknik Analiz

Ya Borsa İstanbul beni alır yada ben  Borsa İstanbul’u 😎 dedikten sonra İlk  önce teknik analize yoğunlaştım. Cazip geldi bana, belki de gözüme kolay geldi. Rahmetli Yaşar Erdinç hocanın Yatırımcı ve Teknik Analiz Sorgulanıyor kitabı ile başladım. ücretsiz pdf olarak sitesinde yayınladı. İndirip okuma isterseniz buyurun linke tıklayın. İnternette yüzlerce eğitim ve video var öğrenmek isterseniz kaynak çok. Trend çizgisini çektim kanalı oluşturdum aha dedim bu iş tamam. Uygulamaya geçtim baktım o iş öyle olmuyor 🙃. İndikatörleri kurcalamaya başladım onu öğren bunu öğren dene test et yok iki ileri bir geri sonuç çok değişmiyor.

Psikolojiyi iyi yönetmek gerek. O zaman ne yapalım, yeni bir sorun var önümüzde ? Çözüm çok basit Algoritmik Trade. Kur sistemi bağla robota gelsin paralar 🤑. Sistem kuracağım diye basit bir yazılım dili bile öğrendim. Back testler yaptım. Yok, sihirli bir formül yok olmadı yine. Teknik analiz yaparak para kazananlara saygım sonsuz. Ama ben yapamadım sizde hiç uğraşmayın derim. İstatistiksel olarak zaten bilmem kaç bin kişide bir başarı oranı varmış. Kesin o oranın içinde ben varım dedim ama olmadı 🤗. Boşa zaman ve para kaybetmeyin derim. Şunu da belirteyim bu süreçte hep küçük paralar koyarak test yaptım ciddi meblağ kesinlikle koymadım. Buda sosyal medyada doğru kişileri takip etmem sayesinde oldu. Şuan size yazdığımı söylüyorlardı, yatırım yapın trade işi ile uğraşmayın dediler. Ben yine de şansımı denedim olmadığını gözlerimle gördüm. Karar sizin tabi.

Temel Analiz

Ben Borsa İstanbulu yeneceğim diyorsanız temel analizi mutlaka öğrenmelisiniz. Temel analiz öyle ha deyince olmuyor. Bilançoya baksanız gözünüz korkar haberlere bakayım deseniz sonu yok. Yavaş yavaş zamanla oturacak bir konu.

Şirket değerlemeye merak duyarsanız Değerleme İçin Küçük Kitap  ile başlayabilirsiniz. İndirgenmiş nakit akımı gibi bazı yöntemlere şirketlere yatırım yapabilirsiniz. Bir müddet denedim ama bu mecra da tam bana göre değildi. İşin özü yatırım yaparken kendinize en uygun olan yöntemi bulmalısınız.  Daha sonra bilançolarla uğraşmaya başladım. Sadece okumakla olmuyordu. Rasyolarla tanıştım. Bu bölümü sevmeye başlamıştım. Bilanço okuyor şirketin sayfasını inceliyor ve yatırım yapıyordum. Sonuçlarda güzel olmaya başlayınca. Bu alanda yoğunlaşmaya karar verdim. Sizde temel kavramlarla rasyolarla başlayabilirsiniz. Örneğin F/K son yıllarda moda olan bir rasyo, bende severim. Neymiş bu F/K deyip başlayın. Nasıl hesaplanıyor, nelere bağlı, F/K ile hisse senedi fiyatı arasında ki ilişki nedir vb. Bilançoları, yatırımcı sunumlarını mutlaka okuyun. İlk başlarda anlamakta zorlanabilirsiniz ama zaman içerisinde her şey rayına oturacaktır. Peki ben nasıl yatırım yapıyorum.

Borsa Mantığı

Borsada krizler fırsatlar hiç bitmiyor. Her zaman ön plana çıkan, genele göre daha fazla kazanç fırsatı veren hisseler oluyor. Bazen bu, çok basit bir şekilde de yapılabiliyor. Yatırım Tavsiyeleri yazımda örnek vermiştim. Linke tıklayarak yazıyı okuyabilirsiniz. Yatırım tavsiyesi olmamakla birlikte, aman diyeyim bak. Sadece örnek 😶.

“Bazen gündemi takip etmek bile yatırım için fırsatlar sunabilir. Günlerce TV ‘lerde sosyal medyada turizmden bahsedildiği dönemler oluyor. Turizm de rekor kırdık . Şu kadar turist geldi gibi. İşte size fırsat. Turizm şirketlerini inceleyip iyi yönetilen, düzenli karlarını artıran, yatırım yapan şirketlerden seçin. Şimdi bu turistler gelirken yaya gelmiyorlar. Ulaşım ön plana çıkacaktır. Havayolu şirketlerimizi inceleyebilirsiniz. Bu aşamada çok zorlanıyorum diyorsanız bence korkmayın. Eğer sektör iyiyse ve seçtiğiniz şirket gerçekten berbat bir şirket değilse emin olun para kazanırsınız. Sektör iyi olduğunda alım sektöre yayılıyor. Yeter ki en kötüsünü seçmeyin 🙂 .” 4 Mayıs PGSUS 434 TL. 17 Ağustos PGSUS 924 TL. 4 Mayıs THYAO 127 TL 17 Ağustos THYAO 254 TL. % 100 kazanç getirmişler. Bazen bu kadar basit düşünmek bile yeterli. Başta da söyledim yatırım tavsiyesi değil. Hatta şuan elimde havayolu hissesi yok. Kendi kararlarınızı kendiniz verin :).

Şirket Analizi

Buna benzer fırsatlar olmadığında ne yapacağız peki. Yani küresel veya ülkeden kaynaklı  fırsat veren sektör var mı, baktık ama yok bulamadık. Bu durumda yapacağımız şey şirketleri incelemek olacak. Peki nereden başlayacağız şirketleri incelemeye. Sanırım Warren Buffet’ın sözü olması “A harfinden başlayabiliriz :).” İlk duyduğumda canım sıkılmıştı kim bakacak tek tek :). Ve bir müddet sonra gerçekten A harfinden başladım :).Her bilanço döneminde tekrar bakıyorum. Şirketin işleri nasıl satışları artmış mı, FAVÖK ne durumda. Yatırım var mı?. Bence anahtar kelime KAR. Eğer şirket karlarını arttıracaksa ve nakit akımını iyi yönetiyorsa bu şirket elbet piyasa tarafından görülüp fiyatlanıyor.

Doğru şirketleri tespit ettikten sonra fiyatlamaya bakıyorum. Alıma geçmeden önce az da olsa teknik analizi de bakıyorum. Bir eleme daha yaptıktan sonra. İnternetten şirket ile ilgili son haberlere bakıp alacak olduğum şirketleri netleştiriyorum. Böylece şirket sayısı azalmış oluyor. Portföy küçük olduğu için riskleri biraz fazla alıp 3-4 şirketi geçmemeye çalışıyorum. Potansiyeli en yüksek olanları tercih ediyorum. Hayatın her alanında olduğu gibi borsada da çalışmadan para kazanılmıyor. Bunun dışında olan birçok yatırımda şans faktörü yanındaysa para kazanırsın değilse kaybedersin. Bana göre kumar oynamaktan farkı yok. Başta da belirttim bu çalışmayı yapacak zamanınız yoksa fon alabilirsiniz. Peki şirketi aldık ne zaman satacağız. Bunu cevaplama  hangi hisseyi alacam sorusundan daha zor :). Eğer hisse fiyatı hızlı gitmediyse yanı 1-2 yıl  sonrayı fiyatlamıyor ve finansallarında bozulma yoksa taşımaya devam ediyorum. Konuyla ilgili merak ettiğiniz yada sormak istediğiniz bir soru olursa yorumlara yazabilirsiniz. Görüşmek üzere